فرهنگ، روح فراموش شده نظام اسلامی

به گزارش بلاغ، در خجسته مناسبت ازدواج بی‌آلایش و آسمانی خوشبخت‌ترین زوج خلقت، حضرت امیرالمومنین علی علیه‌السلام و حضرت صدیقه طاهره زهرای اطهر سلام‌الله علیها و روز عفاف و حجاب، با تبریک صمیمانه این مناسبت‌ها بویژه به زوج‌های جوان و دختران پیرو حضرت فاطمه زهرا علیها سلام، در این گزارش به یکی از جلوه‌های فضائل دخت نبی و زوج ولی، یهنی موضوع حجاب می‌پردازیم که نماد جامعه اسلامی و تجلی کمالات دختران و بانوان مسلمان است.

حجاب، شاخص عفاف بانوان
با ظهور انقلاب اسلامی در قالب جمهوری اسلامی ایران، زمینه بروز تحولات اساسی بر محور تغییر معادلات سیاسی و اجتماعی جهان بوجود آمد که پیشاپیش، هزاره بعدی را به “هزاره اسلام و حاکمیت جهانی مسلمانان” در نتیجه افق پژوهی کنشگران جهانی قرار داد.
این واقعیت به اذعان صاحب نظران دنیا رسید که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جهان با ورود فعال اسلام به صحنه سیاسی خواهد توانست سرنوشت حکومت‌ها را با اراده مردم کشورهای مختلف به تحولات اساسی و شکل گیری حکومت‌های عدالت‌گرا و ظلم‌ستیز پیش ببرد. مهم‌ترین اتفاقی که با انقلاب اسلامی ایران در میان مردم جهان رخ داد، ضرورت جهت‌گیری فکر و اندیشه و زندگی بر محور دین و پاکی و تغییرات فرهنگی است.

بعد از پیروزی انقلاب و به ثمر رسیدن نظام مقدس جمهوری اسلامی، «حجاب» به عنوان یک معیار اصیل اسلامی مورد هجمه دشمنان قرار گرفت و در طول این چهل و یک سال، دشمنان نظام اسلامی با حربه‌ها و شیوه‌های گوناگون به دنبال کمرنگ کردن حجاب بوده و افراد مختلفی را اجیر کرده و برنامه‌های متعددی پیاده کردند تا شاید بتوانند به این پوشش اسلامی ضربه وارد کنند، گرچه در مواردی توانستند بدحجابی را در میان برخی اقشار‌ اشاعه دهند اما در نگاه کلی باید اعتراف کرد که همیشه تیرشان به سنگ خورده و برنامه‌های‌شان نقش برآب شده است، چون حجاب اسلامی همیشه زیبنده زن ایرانی بوده و بدحجابی و بدپوشی به عنوان یک ضد ارزش شناخته شده است.

حجاب از دیدگاه رهبری
 استفاده حداکثری رژیم گذشته از رسانه‌های گروهی برای مبارزه با حجاب
 اکثریت مردم ما‌، ایمان بر آن حفاظ‌ها و حجاب‌های  لازمی که اسلام معین کرده دارند‌. در طول 50 سال گذشته به عکس هر چه امروز ما روی این مسئله کم کار فرهنگی و تبلیغاتی کرده‌ایم‌، رژیم گذشته بر روی فرهنگ غربی در این زمینه یک حرکتی انجام می‌داد و در باب روابط زن و مرد که نمونه بارز آن حجاب است کار کردند‌. از سال 1310 و بلکه قبل از آن این کار شروع شد و تا سال 1314 شمسی که مسئله کشف حجاب پیش آمد‌، سندی در اختیار ما قرار گرفت که مربوط به مذاکره و تصمیم‌گیری جمعی از مسئولین رژیم گذشته در همین اواخر یعنی 1355 است‌، در آنجا گفته شده بود که ما باید از رسانه‌های گروهی حداکثر استفاده را بکنیم‌.

نقش مردم و مسئولین در رابطه با حجاب
کارشناسان فرهنگی معتقدند فرهنگ حجاب و عفاف باید درون خانواده‌ها و سپس در جامعه نهادینه گردد.
“خانم دکتر زهره الهیان” نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: “در حوزه فرهنگ دستگاه‌های متعددی متولی بحث حجاب هستند و قاعدتاً برنامه‌های کلان فرهنگی در این زمینه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت می‌گیرد و مجلس به ویژه کمیسیون فرهنگی نقش مؤثری را در بحث قانون‌گذاری و نظارت دارند”.  
وی در ادامه همین بحث می‌افزاید: “متأسفانه در حوزه حجاب و عفاف در طول سالیان گذشته با وجود برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته عملکرد قابل‌قبولی نداشتیم و این مقوله مورد غفلت واقع شده است، مقوله فرهنگ در همه دولت‌ها مظلوم واقع شده و از این جهت نیازمند یک بازبینی جدی و عارضه‌یابی در ارتباط با پوشش و حجاب اسلامی هستیم.”

این عضو فراکسیون زنان مجلس تصریح می‌کند: “در این زمینه هم دستگاه‌های دولتی و هم بخش مردمی و خصوصی تأثیرات خاص خود را دارند و می‌توانند نقش مهمی در بحث مبارزه با بدحجابی ایفا کنند.”
الهیان با‌اشاره به نقش نظارت در حوزه‌ حجاب می‌گوید: “به لحاظ نظارت و عمل به قانون کوتاهی‌هایی را در دستگاه‌های اجرایی شاهد هستیم که باید با اهرم نظارتی مجلس این امرپیگیری شود و در حوزه سامان‌دهی مد و لباس کمیسیون فرهنگی مجلس باید توجه ویژه‌ای داشته باشد، چرا که متأسفانه به دلیل غفلت‌های صورت گرفته، فرهنگ غربی اثرات خود را در پوشش و لباس به‌جا گذاشته و در این زمینه باید اذعان کرد مسئولین مربوطه غافل هستند.”
وی با تاکید بر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه حجاب اظهار می‌دارد: “در ارتباط با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و راهکارهایی که جهت اجرایی شدن فرهنگ «عفاف وحجاب» داریم، مصوبه جامعی در این زمینه وجود دارد و وظایف خاصی برای دستگاه‌های مختلف مربوطه تعریف شده است، اما متأسفانه تابه‌حال اجرایی نشده و دستگاه‌های ذی‌ربط به وظایفشان عمل نکرده‌اند.”
رئیس‌کمیته حقوق‌بشر مجلس شورای اسلامی ضمن‌اشاره به اهمیت پیگیری‌ اهرم‌های نظارتی مجلس می‌گوید:« دستگاه‌های مربوطه باید گزارش عملکردشان را با پیگیری از سوی اهرم‌های نظارتی مجلس ارائه کنند و نسبت به کوتاهی‌هایی که صورت گرفته واکنش لازم نشان داده شود.”
الهیان در‌باره امر به معروف و نهی از منکر در جامعه تاکید می‌کند: “امر به معروف و نهی از منکر نیاز به آموزش و فرهنگ‌سازی دارد که اینک در این زمینه مؤسسات، ان جی او‌ها و تشکل‌های مردمی می‌توانند نقش بسیار مؤثری را ایفا کنند تا هم در راستای نهادینه کردن فرهنگ حجاب و عفاف، هم آموزش نوجوانان و دختران و هم در زمینه امر به معروف و نهی از منکر با رویکرد ایجابی بتوانند گامی در مسیر نهادینه کردن امر حجاب و عفاف در جامعه بردارند که این نوع سازمان‌های مردمی باید حمایت بشوند.”
وی تصریح می‌کند: “بدون شک در حوزه حجاب و عفاف باید به سمت فرهنگ‌سازی برویم و این امر را باید از دوران کودکی با کتاب‌ها و متون آموزشی در مدارس و برنامه‌های مشخص که رویکرد آن فرهنگی باشد آغاز کنیم و با ظرافت‌ها و شیوه‌های هنری به کودکان، ضرورت پوشش صحیح و متناسب با ارزش و شئون جامعه اسلامی را آموزش دهیم.”

“جنسیت” و مسئولیت‌های اجتماعی
چند سالی است رسانه‌های دشمن به‌دنبال بی‌حجاب نشان دادن زن ایرانی هستند و دشمنان تابلودار نظام و انقلاب طبل بی‌حجابی می‌دمند. عوامل حامی ‌پیدا و پنهان دشمن در داخل و خارج تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا شاید بتوانند زن ایرانی را در عرصه جهانی فاقد حجاب اسلامی نشان دهند اما با هوشیاری و بیداری همین مردم همیشه ناکام مانده‌اند.
دکتر محمد حسن قدیری ابیانه کارشناس مدیریت استراتژیک در این زمینه می‌گوید: “در اسلام نه مرد و نه زن حق ندارند با نمایش جذابیت جسمی‌وارد روابط اجتماعی شوند. در اسلام، ارزش اجتماعی یک زن به زیبایی اندام یا موارد این چنینی نیست، بلکه به دانایی و ایمانش بستگی دارد. به وزن و رنگ و نژادش بستگی ندارد، بلکه به اقدامات انسانی، اجتماعی و سیاسی و نقش مادری او بستگی دارد.”

تمام  ادیان آسمانی به‌خاطر تناسب‌شان با فطرت و احکام کلی جهت و شیوه واحدی دارند و پوشش زن از احکام مشترک همه ادیان ابراهیمی‌بوده و تمایل به پوشیدگی زن و مرد را امری درونی و فطرتی بیان کرده‌اند.

حجاب، جلوه و هویت ایرانی- اسلامی
با توجه به فعالیت‌های گسترده غرب در زمینه منحرف ساختن فرهنگ ایرانی – اسلامی، ضرورت تقویت بنیان‌های فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب بیش از پیش احساس می‌شود.
“دکتر فاطمه محمدبیگی” نماینده مردم قزوین در مجلس یازدهم و دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «در مدت چهار سال دبیری بنیاد عفاف و حجاب استان قزوین همچنین بیش از 10 سال فعالیت‌ ویژه در حوزه زنان و خانواده تلاش داشتیم راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و نهادینه کردن آن را مورد توجه قرار دهیم.”

وی می‌افزاید: “متاسفانه گویا مسئولیت کنترل مسائل فرهنگی و اخلاقی در جامعه به طور ویژه متولی مشخصی ندارد! در قوانینی که صراحتاً در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان شده، باید در جامعه برای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف فعالیت‌هایی صورت گیرد که نهادهای مختلفی در این حوزه وظایفی دارند و در متن این قانون ذکر شده است. از طرف دیگر دستگاه‌های مختلف وظایفی در این حوزه دارند، به‌عنوان مثال در تشریح وظایف صداوسیما تأکید شده در فیلم‌ها و سریال‌ها و در مخاطب سنجی‌های خود طوری برنامه‌ریزی کنند که فرهنگ زندگی عفیفانه و پوشش متین و فرهنگ اسلامی، کنترل نگاه و رفتار، کنترل پوشش و در واقع مسائل مربوط به محرم و نامحرم ترویج شود.”

وی در ادامه می‌افزاید: “وزارت ارشاد به طور ویژه مسئول مد و لباس است، برای سامان‌دهی مد و لباس ایرانی- اسلامی کارگروهی وجود دارد که پیش از این فعال‌تر بود اما امروز عملاً شاهد تعطیلی آن هستیم و حدود سه سالی است که از این کارگروه صدایی شنیده نمی‌شود!”
عضو هیئت‌رئیسه فراکسیون گام دوم انقلاب مجلس شورای اسلامی ضمن تاکید بر اهمیت جذابیت و تنوع در طراحی لباس می‌گوید: «طراحان داخلی باید برای پسران و دختران نوجوان و جوان لباس‌های مناسب و به‌روز طراحی کنند اما به دلیل نقصان توجه در این بخش، مصرف‌کننده ناگزیر به سمت مدهای خارجی گرایش پیدا می‌کند.”

فقدان الگوی مناسب برای ترویج فرهنگ حجاب
ترویج الگوی مناسب در حوزه حجاب و عفاف از اهمیت بالایی برخوردار است و در این زمینه نهادهای فرهنگی وظیفه خطیری بر عهده‌دارند.
لاله افتخاری، دکترای علوم قرآنی و فعال در حوزه زنان می‌گوید: “مسئولیت کلان “عفاف و حجاب” با وزیر کشور است اما بین تمام دستگاه‌ها تقسیم کار صورت گرفته و هر سه قوه باید پاسخگو باشند، از طرفی شورای عالی انقلاب فرهنگی هم ناظر بر این امر است. همچنین قانون‌گذاری در این حوزه بر عهده مجلس شورای اسلامی است و کمیسیون فرهنگی مجلس در کنار مسئولین اجرایی باید کلیه فعالیت‌هایشان را در این حوزه گزارش کنند. اما عمده‌ترین فعالیتی که می‌تواند در این بخش مؤثر باشد ارائه الگوهای مفید و مناسب از سوی دستگاه‌های اجرایی است.”

افتخاری با‌اشاره به قوانین موجود درباره “حجاب” می‌گوید: “در مجلس هفتم قانون مد و لباس را تصویب کردیم که به گفته صاحب‌نظران پیشرفته‌ترین قانون در حوزه حجاب و عفاف بود که البته قانون خوب باید مجری خوب هم داشته باشد، متأسفانه این قانون مجری خوب نداشته و اگر هم داشته مقطعی بوده و عمدتاً سلیقه‌ای برخورد شده است و مجلس باید بر این قانون نظارت کند تا اگر فردی از آن تخطی کرد، با او برخورد کند.”

وی تاکید می‌کند: “افراد بعضاً به خاطر این‌که نمی‌توانند لباس مناسب پیدا کنند از همین لباس‌های موجود در بازار تهیه می‌کنند، لباس‌هایی که با هویت ایرانی اسلامی ما هماهنگی ندارد. در برخورد با تولیدکنندگان این نوع لباس‌ها هیچ اقدامی صورت نگرفته است به‌طوری‌که عمده لباس‌های موجود در بازار را لباس‌هایی تشکیل می‌دهند که هیچ شباهتی به لباس‌های ایرانی- اسلامی ندارند.”

چه باید کرد؟
وی با تاکید بر نقش حمایت بر عملکرد تولیدکنندگان پوشاک ایرانی اسلامی می‌گوید: “در واقع باید از طریق طرح‌های تشویقی حمایت شوند، به‌عنوان مثال با معافیت‌های مالیاتی و یا مزایای ویژه آنها را حمایت کنند و همچنین از طراحان لباس‌های ایرانی اسلامی هم حمایت‌های لازم را در جهت ترویج این فرهنگ انجام دهند.”

افتخاری ادامه می‌دهد: “در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی همه دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌ها دیده شده‌اند که مثلا یکی از آنها نیروی انتظامی است. البته گاهی ممکن است برخی در برخورد با این موارد سلیقه‌ای عمل کنند اما در حالت کلی باید افراد و نهادها و مسئولینی که در این حوزه کوتاهی داشته‌اند مورد بازخواست قرار گیرند. این‌که در جامعه افرادی با امربه‌معروف و نهی از منکر سعی دارند به نظم عمومی جامعه کمک کنند از وظایف شرعی است و باید اجرا شود و همه موظف هستند که به آن عمل کنند.”

این دکترای علوم قرآنی درباره ضرورت اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی می‌گوید: “هر چه که مصداق معروف باشد باید به آن امر کرد و هر جا که مصداق منکر باشد باید دلسوزی نموده و افراد را از آن نهی کرد. البته مقدم بر نهی از منکر، امر به معروف است که این وظیفه شرعی در تمامی حوزه‌ها مصداق پیدا می‌کند، ازجمله گران‌فروشی، احتکار و… باید مدنظر قرار گیرد و باید در مقابل هر آنچه که به مردم آسیب می‌زند نهی از منکر را اجرا کرد.”
افتخاری تصریح می‌ کند: “فرد مسلمان نمی‌تواند نسبت به دیگران بی‌تفاوت باشد و همه باید خود را از یک خانواده ببینند، و در سود و زیان و سلامت و بیماری، و در هدایت و ضلالت خود را مسئول و موظف بدانند.”
وی در پایان تصریح می‌کند: «حجاب بخشی از عفاف و کاملاً موافق با فطرت انسان است. همه ادیان به آن‌اشاره دارند و همگان باید بدانند رعایت حجاب سبب تحکیم بنیان خانواده و آرامش و سلامت بانوان است و امیدواریم حجاب آن‌چنانکه هست به خانواده‌ها معرفی شود تا مردم بتوانند از زیبایی‌ها و برکاتش بهره‌مند گردند.”

ضعف مسئولان، عامل رواج بدحجابی است
حجاب یکی از مهم‌ترین مسائلی است که بزرگان دین مبین اسلام بر آن بسیار تأکید دارند و چادر یکی از برترین پوشش‌ها برای زنان است، درحالی‌که از خیابان‌های مملو از جمعیت عبور می‌کم، به خانمی‌ برمی‌خورم که ناراحت به‌نظر می‌رسید، دلیل ناراحتی‌اش را جویا شدم، در پاسنخ می‌گوید: “من همیشه از پوشش چادر استفاده می‌کنم چرا که چادر حجاب برتر است اما متأسفانه اخیراً قیمت انواع چادرها در بازار بسیار گران و نایاب شده است.”

  وی می‌افزاید: “آخرین قیمتی که از چادر مشکی دارم به یک میلیون تومان می‌رسد و حداقل آن ۳۰۰ هزار تومان است و این افزایش قیمت متناسب با قدرت خرید مردم نیست. چرا دولت فکری به حال صنف پوشاک نمی‌کند، نظارت بر صنف پوشاک کم است و یا اصلاً وجود ندارد، چراکه تولید و توزیع و عرضه پوشاک ایرانی-   اسلامی را بسیار کم در فروشگاه‌ها شاهد هستیم.”

انتظارات مردم بجاست اما…
 یکی از تولیدکنندگان پوشاک زنانه می‌گوید: “انتظارات مردم کاملاً بجاست اما ما هم به‌عنوان تولیدکننده نه مورد حمایت قرار می‌گیریم و نه تولید‌کنندگان مواد اولیه با ما همکاری می‌کنند، از جمله مشکلاتی که اخیراً به شدت با آن رو‌به‌رو هستیم عدم ثبات قیمت‌ها در بازار است، به‌عنوان مثال وقتی برای تهیه پارچه مراجعه می‌کنم قبلاً با چک هم می‌توانستم جنس خریداری کنیم و بیشتر فعالیت‌های اقتصادی‌ ما با چک انجام می‌شد، اما امروز فقط پول نقد از ما قبول می‌کنند و در بازار فقط پول نقد اعتبار و ارزش دارد و هیچ‌یک از بازاریان حاضر به فروش با چک نیستند.”

 یکی دیگر از تولیدکنندگان درباره فاکتورهای تولید یک پوشاک و نظارت اتحادیه می‌گوید: “اتحادیه ما یک برنامه روتین کلی نمی‌تواند انجام دهد. مثلاً اتحادیه از طراح و تولیدکننده پیگیری نمی‌کند که کار اسلامی و عفیفانه تولید شده یا نه؟ و اتحادیه اصلاً به‌دنبال چنین نظارت‌هایی نیست.”

دغدغه‌های بانوان برای خرید لباس
 اگرچه این روزها شاهد مدهایی از لباس و مانتو در جامعه هستیم که سنخیتی با فرهنگ ایرانی اسلامی ندارند اما هستند بانوان محجبه‌ای که هیچ‌گونه گرایشی به پوشیدن آن‌ نوع مدل‌ها ندارند.

 “طاهره منصوری” که یک خانم مسن است درباره خرید مانتو و مشکلاتش می‌گوید:”بخش زیادی از مانتوهای تولید شده مناسب قشر و سن خاصی طراحی شده‌ است و سلیقه عموم جایگاهی در این طراحی ندارند.” وی می‌افزاید: “اغلب اوقات بعد از جست‌وجوی بسیار درنهایت مجبور شدم پارچه‌ای را خریداری کنم و مانتو را خریداری و مجدداً بدوزم.”

“زهرا حسینیان” یک معلم آموزش و پرورش که ظاهراً از گشتن در فروشگاه‌ها خسته به‌نظر می‌رسد، می‌گوید: “بسیاری از طراحی‌ها و سایز‌های مانتوها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که برازنده یک زن ایرانی نیستند.”