احکام بازاریابی، مسابقه و شرط بندی در فضای مجازی

سوال 1) شرکت در مسابقات اینترنتی که با جواب دادن به سوالات، جایزه دریافت می شود چه حکمی دارد؟

پاسخ) اگر شرکت در مسابقه رایگان باشد و همچنین اگر برای شرکت در مسابقه مبلغی توسط برگزارکننده آن دریافت و بعد از مالکیت مبلغ، جایزه توسط او به برنده پرداخت شود اشکال ندارد، اما اگر از بازنده پولی دریافت و به برنده پرداخت شود، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

(استفتاء 4 بهمن 97)

سوال 2) حکم خرید و فروش در فضای مجازی با توجه به عدم رویت جنس مورد معامله چیست؟

پاسخ) اگر خصوصیات مورد معامله به صورت کامل روشن باشد، معامله صحیح است. (شماره استفتاء 888054 تاریخ: 1397/4/9)

سوال 3) حکم شرعی مشارکت در بازاریابی شبکه ای را بیان فرمایید؟

پاسخ) اگرچه بازاریابی فی نفسه مانعی ندارد. ولی اگر برخلاف قوانین و مقررات مشروح نظام مقدس جمهوری اسلامی باشد، جایز نیست و همچنین کسب درآمد ناشی از افزایش اعضا به صورت شبکه‌ای خواه از طریق عرضه کالا و خدمات و یا دریافت حق عضویت و یا بازاریابی و یا شیوه‌های مشابه دیگر (داخلی باشد یا خارجی و تحت هر نام و عنوانی) جایز نمی باشد.

(شماره استفتاء: 475728 تاریخ: 1393/6/26)

سوال 4) در بازی‌های رایانه‌ای اگر دو شخص به صورت مجازی و داخل بازی سکه طلا بگذارند و بازی کنند و هر کس برنده شد، سکه های طلا مال او می شود (هیچ پولی به صورت واقعی نه رد و بدل می‌شود و نه بابت خرید سکه های مجازی پرداخت می‌شود) حکم این بازی‌ها چیست؟

پاسخ) اگر برد و باخت باشد و ارزشی دارد، جایز نیست. (شماره استفتاء: 927424 تاریخ: 1397/9/7)

سوال 5) کسی که بدون پرداخت پولی چندماه بازی مرحله ای آنلاین اینترنتی انجام داده و در همان دنیای مجازی، اکانت بازی خودش را (که به مراحل بالایی رسیده و دارای ارزش مالی است) به کسی که نمی شناسد به مبلغ (مثلاً ۱۵ هزار تومان) می‌فروشد. قبل از فروش هم، خریدار رضایت خودش را اعلام می‌کند. آیا این معامله اشکال شرعی دارد؟

پاسخ) با فرض آنکه ارزش مالی دارد، فروش آن فی نفسه اشکال ندارد. (شماره استفتاء: 373169 تاریخ: 1392/6/5)

سوال 6) آیا نرم افزار هم به مثابه کالا هستند و حکم خرید کالای ایرانی در اینجا هم وجود دارد؟

پاسخ) حکم خرید کالای دشمنان که به نحوی کمک به آنها محسوب می‌شود تحت عنوان «اعانه ی ظالم» شامل اینجا نیز می شود؛ یعنی ما با خریداری یک نرم‌افزار خدماتی به آنها برسانیم یا به نحوی از این نرم افزارها استفاده کنیم که سودش به جیب آنها برود، مثل برخی برنامه ها که اصل ورود به آنها و تعداد استفاده کنندگان از آنها برای صاحبش مفید است، همین ورود به برنامه هم حرام می شود. بنابراین فرقی نمی کند که این کالا سخت افزار باشد یا نرم افزار و این توصیه ای که گفته اند اگر کالایی مشابه داخلی دارد، از کالای خارجی استفاده نکنید، شامل نرم افزارها هم می شود و باید از نرم افزار داخلی استفاده کنید.