اشتراک گذاری:
لمس و نظر حرام در معاینه
س۱۷. دانشجویان دانشگاه پزشکی (دختر یا پسر) برای آموزش، چاره ای جز معاینه فرد اجنبی، از طریق لمس و نظر ندارند و چون این معاینات جزو برنامه درسی است و برای کارآموزی و آمادگی آنان برای معالجه بیماران در آینده مورد نیاز است و عدم انجام آن باعث می شود از تشخیص بیماری افراد مریض عاجز باشند و این امر منجر به طولانی شدن دوران بیماری افراد بیمار و گاهی فوت آنان می شود، بنابراین آیا این معاینات جایز است یا خیر؟
ج. اگر از موارد ضروری برای کسب تجربه و آگاهی از نحوه درمان بیماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.
س۱۸. در صورتی که هنگام ضرورت، معاینه بیمارانی که محرم نیستند، توسط دانشجویان رشته پزشکی جایز باشد، مرجع تشخیص این ضرورت چه کسی است؟
ج. تشخیص ضرورت موکول به نظر دانشجو باملاحظه شرایط است.
س۱۹. گاهی در هنگام آموزش با مسئله معاینه غیرمحارم مواجه می شویم و نمی دانیم این کار برای آینده ضرورت دارد یا خیر؟ ولی به هر حال جزئی از روش درسی دانشگاه ها و وظیفه دانشجویی رشته پزشکی و یا حتّی تکلیفی از طرف استاد است. با توجه به این مطالب آیا انجام معاینات مزبور برای ما جایز است؟
ج. مجرد اینکه معاینه پزشکی، از برنامه های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمی شود، بلکه ملاک در این زمینه فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می باشد.
س۲۰. آیا در معاینه نامحرم که به خاطر ضرورت آموزش پزشکی وکسب تجربه و مهارت صورت می گیرد، بین معاینه اعضای تناسلی و سایر اعضای بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضی از دانشجویان که بعد از اتمام تحصیل برای معالجه بیماران به روستاها و نقاط دوردست می روند، گاهی مجبور به زایمان زن و یا درمان آثار آن از قبیل خون‌ریزی شدید می شوند، این کار چه حکمی دارد؟ بدیهی است که اگر این خون‌ریزی و بیماری‌های دیگر به سرعت درمان نشود، حیات زنی که تازه زایمان کرده، در خطر خواهد بود، با علم به اینکه شناخت راه‌های معالجه‌ی این بیماری‌ها مستلزم کارآموزی در هنگام تحصیل علم پزشکی می باشد؟
ج. هنگام ضرورت فرقی بین حکم معاینه‌ی اعضای تناسلی و غیر آن‌ها نیست و ملاک کلی، احتیاج به تمرین و فراگیری علم پزشکی برای نجات جان انسان می باشد و در این موارد باید به مقدار ضرورت اکتفا شود.
س۲۱. غالباً در معاینه اعضای تناسلی – اعم از اینکه توسط فرد مماثل (همجنس) صورت بگیرد یا خیر- احکام شرعی مانند نگاه کردن پزشک یا دانشجو از طریق آینه، رعایت نمی شود و چون ما برای فراگیری چگونگی تشخیص بیماری‌ها از آنان تبعیت می کنیم، وظیفه‌ی ما چیست؟
ج. تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فینفسه حرام هستند، در مواردی که یادگرفتن این علم و شناخت راه‌های درمان بیماری‌ها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد، مشروط بر اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانایی نجات جان انسان‌ها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق به دست می آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه‌ی بیماران بوده و مسئولیت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.
نگاه کردن به تصویر نامحرم
س۲۲. آیا نگاه کردن به عکس مردان و زنان غیرمسلمان که در کتاب‌های اختصاصی رشته‌ی درسی ما به صورت نیمه‌عریان وجود دارد جایز است؟
ج. اگر به قصد ریبه نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.
س۲۳. دانشجویان رشته‌ی پزشکی در خلال تحصیل، عکس‌ها و فیلم‌های مختلفی را از اعضای تناسلی بدن به قصد آموزش می بینند، آیا این عمل جایز است یا خیر؟ دیدن عورت غیر مماثل چه حکمی دارد؟
ج. نگاه کردن به فیلم‌ها و تصاویر فی نفسه اشکال ندارد، به شرط اینکه به قصد لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام هم وجود نداشته باشد. آنچه حرام است نگاه به بدن غیر مماثل و لمس آن است.
کشف عورت و دیدن آن
س۲۴. زن در هنگام وضع حمل نسبت به رعایت پوشش چه تکلیفی دارد؟ و زنان پرستار که به زن‌های دیگر درهنگام وضع حمل کمک می کنند، نسبت به کشف عورت و نگاه کردن به آن چه تکلیفی دارند؟
ج. جایز نیست زنان پرستار عمداً و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنین پزشک هم باید از نگاه کردن و لمس بدن زنی که بیمار است، تا زمانی که اضطرار پیدا نکرده، خودداری کند و بر زنان واجب است که در صورت توجه و توانایی، بدن خود را بپوشانند و یا از کس دیگری بخواهند این کار را انجام دهد.
دستگاه‌های تناسلی مصنوعی آموزشی
س۲۵. در خلال تحصیلات دانشگاهی، برای آموزش از دستگاه‌های تناسلی مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده اند استفاده می کنند، نگاه کردن و لمس آن‌ها چه حکمی دارد؟
ج. آلت و عورت مصنوعی حکم عورت واقعی را ندارد و نگاه کردن و لمس آن‌ها اشکال ندارد، مگر آنکه به قصد ریبه بوده و یا موجب تحریک شهوت گردد.
تحقیقات و معالجه های غیر مشروع
س۲۶. مباحث من راجع به تحقیقاتی است که در محافل علمی غرب راجع به تسکین درد از طریق معالجه با موسیقی، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طریق الکتریسیته مطرح است و مباحث آنان در این زمینه، نتیجه هم داده است. آیا شرعاً مبادرت به این تحقیقات جایز است؟
ج. تحقیق راجع به امور مذکور و آزمایش مقدار تأثیر آن‌ها در درمان بیماری‌ها شرعاً اشکال ندارد، به شرطی که مستلزم ارتکاب اعمالی که شرعاً حرام هستند نباشد.
س۲۷. آیا در صورتی که آموزش اقتضا کند، جایز است زنان پرستار به عورت زن دیگر نگاه کنند؟
ج. اگر درمان بیماری‌ها و یا نجات نفس محترمی متوقف بر درسی باشد که یاد گرفتن آن مستلزم نگاه به عورت دیگران است، اشکال ندارد.
انجام تحقیقات پزشکی روی حیوانات
س۲۸. اگر آزمایش‌های طبی روی حیوانات انجام شود و در پایان، حیوانات از بین بروند، صرف نظر از ضمان، آیا چنین کاری برای پیشرفت پزشکی جایز است؟
ج. فینفسه منعی ندارد، لکن باید طوری عمل شود که موجب اذیت و آزار حیوان نشود.
فراگیری علوم پزشکی برای بانوان
س۲۹. با توجه به مراجعه‌ی زنان به برخی پزشکان مرد و آثار مترتب بر آن، آیا بر زنانی که استعداد یادگیری علوم پزشکی مربوط به زنان را دارند، واجب است که این علوم را یاد بگیرند؟
ج. یادگیری درحد رفع نیازهای ضروری، واجب کفائی است.
آزمایش های پزشکی روی انسان
س۳۰. اگر فایده‌ی آزمایش‌ها به سود تمامی افراد بشر باشد، آیا می‌‌تواند خود را در معرض چنین آزمایش‌هایی قرار دهد، با فرض اینکه علم به ضرر یا احتمال ضرر و یا عدم علم به ضرر داشته باشد؟
ج. جایز نیست مگر ضرورت پزشکی و مصلحت اهم اقتضا نماید و تأمین این ضرورت از راه‌های دیگر و بی‌‌خطر و یا کم‌خطرتر امکان‌پذیر نباشد.
آزمایش‌های پزشکی بر روی بیمار بدون اطلاع او
س۳۱. در صورتی که آزمایش خاص پزشکی برای پیشرفت علم هیچ‌گونه ضرری برای بیمار نداشته باشد، آیا پزشک بدون اطلاع به بیمار و بدون کسب اجازه‌ی او می‌‌تواند چنین اقدامی نماید؟
ج. جایز نیست.
فاش کردن اسرار بیمار برای پیشرفت علم پزشکی
س۳۲. آیا جهت امر آموزش بالینی دانشجویان و انترن‌ها(۱) و رزیدنت‌ها(۲) مجاز هستیم شرح حال مریض و بعضاً اسرار وی را در جمع پزشکان مطرح کنیم یا خیر؟
ج. اگر این امر به مصلحت بیمار بوده و یا برای آموزش دانشجویان مفید باشد مانعی ندارد.
پژوهش در طب اسلامی
س۳۳. انجام دادن تحقیق و پژوهش در مورد حجامت(۳) و فصد(۴) و سایر موضوعات پزشکی مشابه که در روایات موجود است، مطابق با استانداردهای علمی بین‌المللی و بررسی آماری نتایج حاصل از آن، از نظر شرعی چه وجهی دارد؟
ج. با رعایت اصول و موازین پزشکی روز بلامانع می‌باشد.
آموزش عمومی برای مبارزه با ایدز(۵)
س۳۴. با توجه به مصیبت‌بار بودن بیماری ایدز، آیا آموزش گروه‌های مختلف سنی را در مورد راه‌های انتقال و نحوه‌ی پیشگیری از بیماری ایدز، جایز می‌دانید؟
ج. فینفسه منعی ندارد، مگر آنکه مستلزم مفسده بوده و نتایج سوئی داشته باشد.
لزوم یادگیری مسائل شرعی مورد ابتلا برای پیراپزشکان(۶)
س۳۵. دانستن مسائل شرعی برای پزشکان، دندان‌پزشکان، داروسازان، پرستاران و به طور کلی پیراپزشکان، در حین آموزش و کار تا چه حدّی لازم است؟
ج. اگر نیاموختن احکام به ترک واجب یا ارتکاب حرام بینجامد، گناهکار است.
دستورات غیرشرعی در مؤسسات پزشکی
س۳۶. در صورتی که فتوای مراجع با عملکرد و گفتار بعضی از رؤسای بیمارستان‌های آموزشی یا آزمایشگاه‌ها مطابق نباشد، تکلیف دانشجویانی که موظف به اجرای دستور اساتید و پزشکان در امر معاینه‌اند، چیست؟ آیا باید از اساتید تبعیت کنند یا خیر؟
ج. در این زمینه دانشجویان باید به مسئولین مافوق مراجعه کنند تا آن‌ها هماهنگی‌‌‌های لازم را انجام دهند و در صورت عدم هماهنگی موارد آن مختلف است و در هر جا که ضرورت باشد باید بر اساس آن عمل نمود.
معاینه بیماران غیر همجنس در مراکز درمانی جهت آموزش
س۳۷. در بخش‌های بیمارستانی معمولا هر دانشجوی پزشکی مسئولیت چند بیمار را عهده‌دار است، آیا دانشجویان می توانند نسبت به معاینه‌ی بالینی سایر بیماران غیر همجنس که حکم آموزش دارد و نه تشخیص مبادرت نمایند؟
ج. اگر رفع نیاز پزشکی کشور متوقف بر آن باشد یا ضرورت دیگر لازم‌المراعاتی اقتضا کند مانع ندارد و گرنه نظر به نامحرم جایز نیست.
آموزش پزشکی با دیدن تصاویر عریان
س۳۸. آیا دیدن تصاویر عریان زنان و مردان غریبه‌ی مسلمان وغیر مسلمان که جزو امر آموزش پزشکی هستند، اشکالی دارد؟
ج. نظر به عکس ناشناس بدون ریبه و فساد مانع ندارد.
اختلاف نظر استاد و دانشجو معاینه
س۳۹. بسیاری از اساتید ذکر می‌کنند که بهترین معاینه، کاملترین آن است و عدم توجه به این موضوع در مواردی موجب اعتراض استاد به دانشجو می‌شود، در حالی که با تأمل در شرایط بیمار و لزوم عمل، دانشجو تشخیص می‌دهد که بسیاری از معاینات ضرورتی ندارد، تکلیف او در این صورت چیست؟
ج. در این زمینه دانشجویان باید به مسئولین مافوق مراجعه کنند تا آن‌ها هماهنگی‌‌‌های لازم را انجام دهند و در صورت عدم هماهنگی موارد آن مختلف است و در هر جا که ضرورت باشد باید بر اساس آن عمل نمود.
۱. فارغ‌التحصیل رشته پزشکی که در بیمارستان کار می‌کند تا اجازه طبابت دریافت کند.
۲. پزشکی که بعد از دوره کارورزی برای آموزش بیشتر در بیمارستان اقامت می‌کند.
۳. به روشی ازخونگیری اطلاق می شودکه جهت درمان بعضی ازبیماریها بکار می رود.
۴. خارج کردن اخلاط اربعه به وسیله تیغ زدن مستقیم به رگ.
۵. ایدز (AIDS) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (Acquired immune deficiency syndrome) ، نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود. بیماری ناشی از ویروس HIVدارای سه مرحله اصلی است: عفونت حاد، دوره نهفتگی و ایدز.
۶. پیراپزشکی به هر یک از فنون و حرفه های مربوط به حفظ یا بازگرداندن سلامتی گویند که معمولاً باید زیر نظر یا با مشورت پزشک انجام گیرد مانند: فیزیوتراپی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، پرتونگاری .
دیدگاهتان را بنویسید