اشتراک گذاری:
به نقل از حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن، به بهانه آغاز سیزدهمین دوره ارتقای قاریان ممتاز از سوی شورای عالی قرآن، فیلمی آموزشی با موضوع «آموزش تکیه‌های صوتی بر کلمات» با تدریس مهدی حسنی، حافظ کل قرآن، مؤلف کتاب میزان‌القرائه (نخستین کتاب در کشور که درباره نَبر و آکسان‌ها در قرآن کریم به رشته تحریر درآمده است) طی ۱۴ قسمت، هر دو هفته یک‌بار، بر روی سایت شورا قرار می‌گیرد.
مؤلف مطالب کتابش را طی دوره اقراء از شیخ محمد فهمی عبدالسید عصفور، از استادان مصری، فرا گرفته است و به اذعان خودش «پس از تحقیق و بررسی فراوان به روش جدیدی دست پیدا کرده که یادگیری و آموزش تکیه‌های صوتی را آسان می‌کند». فایل تصویری و متن قسمت دوم در ذیل آمده است؛
«از جمله اهداف رعایت تکیه‌های صوتی:
۱- ایجاد توازن و همنواختی؛ زمانی که در تلاوت قرآن کریم تکیه‌های صوتی را رعایت می‌کنیم همه کلمات هم شکل به یک صورت تکیه‌گذاری می‌شوند کلماتی مثل یَعلَمُ، یَحکُمُ، نَعبُدُ و… . کلماتی که یک‌وزن هستند، یک تکیه ثابت دارند، یعنی هر وزن، تکیه خودش را دارد و این تکیه صوتی در وزن‌های مشترک باید تکیه مشترک داشته باشند، اما اگر در کلمات مشترک، مواضع تکیه تغییر کند، توازن و همنواختی را در تلاوت قرآن به هم می‌زند.
۲- جلوگیری از فساد در معنا؛ در برخی از کلمات قرآن اگر تکیه صوتی آن را درست اجرا نکنیم، ممکن است معنای آنها تغییر کند و این اشکال بزرگی در تلاوت است، مانند کلمه «فَسقی» که «فا» معنای مستقل از کلمه دارد و این حرف نباید داخل کلمه دانسته شود و نباید تکیه را بر روی آن گذاشت، بلکه باید روی اصل خود کلمه گذاشت.
۳- رعایت تجوید (حق و مستحق حروف)؛ پرهیز از افراط و تفریط در کشش حروف. در تجوید، حق و مستحق، بحث مهمی است. «حق» همان صفات هستند که همیشه همراه حروف هستند، چون رخوت، شدت، جَهر و هَمس و … مستحق، احکام هستند که مترتب بر آن حرف می‌شوند، مانند ادغام.
حروف در زبان عربی دارای زمان واحدی برای کشش هستند، مانند حروف کوتاه؛ میزان کشش آن یک حرکت، حروف مدی یا کشیده؛ دو حرکت و غُنّه؛ دو حرکت است و همچنین حروف رِخاوه به دلیل کشش زمانی بیشتر از حروف توسط و حروف توسط به لحاظ کشش زمانی بیشتر از حروف شِدّه است که این موارد باید در هنگام تلاوت قرآن استفاده شود. (برای دریافت مثال‌های بیشتر به فیلم مراجعه شود.)
نکته مهم «بیشترین دلیل رعایت تکیه‌های صوتی در قرآن، مربوط به این مبحث است.»
۴- رعایت فصاحت زبان عربی در قرآن؛ بسیاری از کلمات هم در زبان فارسی و هم در قرآن هستند، اما جالب است بدانید که تکیه متفاوتی به همان کلمات با همان معنی در زبان فارسی نسبت به زبان عربی می‌دهیم. عرب‌زبانان در کلماتی چون «أحَد» و «صَمَد»، تکیه را بر اول قرار می‌دهند، اما ما فارس‌زبان‌ها تکیه این کلمات را بر روی حرف دوم قرار می‌دهیم و در تلاوت نیز همین‌گونه برخورد می‌کنیم. وارد کردن لهجه فارسی و تکیه فارسی بر این گونه کلمات در زبان عربی موجب از بین رفتن فصاحت زبان عربی می‌شود.»
دیدگاهتان را بنویسید