اشتراک گذاری:
آشنایی با سوره کهف
سوره «کهف» از سور مکی است. ابن عباس گوید: تنها آیه: «وَ اصْبِرْ نَفْسَک مَعَ الَّذِینَ یدْعُونَ رَبَّهُمْ» (آیه ۲۸) در داستان عیینة بن حصن فزارى در مدینه نازل شده است.
این سوره در ترتیب مصحف، سومین سوره و در ترتیب نزول، شصت و نهمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره غاشیه و پس از آن سوره نحل نازل شده است.
سوره کهف به عدد بصریان ۱۱۱ آیه و بعدد کوفیان ۱۱۰ آیه و بعدد شامیان ۱۰۶ آیه و بعدد حجازیان ۱۰۵ آیه است.
محتوا و غرض سوره
مرحوم علامه طباطبائی در مورد غرض و محتوای سوره می گویند: این سوره با انذار و تبشیر دعوت مى‌کند به اعتقاد حق و عمل صالح؛ هم چنان که از دو آیه اولش هم بوى این معنا استشمام مى‌شود. و نیز از آیه آخر سوره که می‌فرماید: «فَمَنْ کانَ یرْجُو لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا یشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً».
و در این سوره مسأله نفى فرزند داشتن خدا مورد عنایت و توجه زیادى واقع شده است، نظیر اینکه مى‌بینیم تهدید و انذار را به کسانى اختصاص مى‌دهد که براى خدا فرزند قائل شده‌اند، یعنى بعد از آنکه مى‌فرماید: «لِینْذِرَ بَأْساً شَدِیداً مِنْ لَدُنْهُ» مجددا مى‌فرماید: «وَ ینْذِرَ الَّذِینَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً».
پس در این آیه روى سخن با دوگانه پرستان است، که قائل به فرزندى ملائکه و جن و مصلحین بشر براى خدا هستند، و همچنین خطاب به نصاری است که قائل به فرزندى حضرت مسیح براى اویند. و بعید نیست که روى سخن به یهود هم باشد، چون خود قرآن از یهود نقل کرده که گفته‌اند “عزیر پسر خدا است”.
از مطالب قابل تأمل این سوره، سه داستان عجیبی است که بیان نموده است. یکى قصه اصحاب کهف و دیگرى داستان حضرت موسى و آن جوانى که در راه به سوى مجمع البحرین دیدار نمود، و سوم حکایت ذى القرنین.
علامه طباطبائی در ابتدای تفسیر سوره کهف در مورد نقش مهم این سه داستان می گویند: اگر گفته شود غرض از این سوره بیان این سه داستان عجیب و آنگاه استفاده از آنها در بحثی که سوره با آن به اتمام می رسد، یعنی نفی شریک و تشویق به تقوای الهی است، قابل قبول است و مطلب دور از ذهنی نیست.
علامه حسن زاده نیز در کتاب انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، با تعبیر از سوره کهف به “کهف سرّ ولایت” به تبیین بحث ولایت به کمک داستان موسی و خضر می پردازد.
فضیلت سوره
در فضیلت این سوره احمدبن هلال از عیسی بن عبدالله از پدرش از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت كرده كه فرمودند: «هیچ بنده‌ای نیست كه آیه «قُل انّما انا بشر مثلكم … » (آیه آخر سوره) را بخواند جز اینكه برای او نوری كشیده شود از خوابگاهش تا خانه كعبه و چنانچه خود از اهل حرم است برای او نوریست تا بیت‌المقدس.
از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که فرموده اند: «سوره كهف در تورات به نام حائله معروف است، زیرا میان قاری خود و آتش حائل و مانع می‌شود.»
در روایت دیگری از ایشان وارد شده است: «آیا به شما خبر ندهم كه عظمت آن (سوره کهف) آسمان و زمین را پر كرده است و كسی كه این سوره را بنویسد نیز عظمتی این‌چنین دارد و هر كس این سوره را در روز جمعه قرائت نماید خداوند گناهان او را تا جمعه آینده می‌آمرزد …»
از امام صادق علیه السلام نقل شده که هر كس سوره كهف را در شب‌های جمعه قرائت نماید به مرگ شهادت از دنیا خواهد رفت یا اینكه خداوند او را شهید مبعوث خواهد كرد و در روز قیامت در صف شهدا خواهد بود.
نیز در روایات متعددی از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به قرائت 10 آیه آخر سوره كهف و حفظ كردن آنها سفارش شده است: هر كس به این سفارش عمل كند از فتنه دجّال در امان خواهد ماند.
آثار و بركات سوره كهف
1) جهت ادای قرض و رفع فقر این سوره را نوشته و در ظرف شیشه‌ای كه دهانه تنگ دارد قرار دهد و آن را در خانه اش بگذارد تا ازبدهكاری و فقر راحتی یابد.
2) در حاشیه کتاب منهاج العارفین و معراج العابدین محمدحسن‌بن محمدعسکری سمنانی و کتاب تسهیل الدواء لتحصیل الشفاء عبدالمطلب بن غیاث‌الدین محمد از امیرالمؤمنین علی علیه السلام روایت شده كه چون كسی در خواب از بیم دزد بترسد و بی‌خوابی بر او مستولی گردد، آیات 11 و 12 سوره كهف را بخواند.
3) از امام صادق(ع) نقل شده که برای درمان درد ساق پا آیه 27 سوره كهف را 7 مرتبه بخوانید.
4) از امام صادق علیه السلام روایت شده است: «هر بنده خدایی آخرین آیه سوره كهف را قرائت نماید در هر ساعتی كه بخواهد از خواب بیدار می‌شود.»
عظمت سوره
در روایت آمده حضرت رسول فرمود: آیا دلالت نکنم شما را بر سوره‌ای که حین نزول آن هفتادهزار فرشته آن را تشییع می‌کردند و عظمت آن ما بین آسمان و زمین را فرا گرفت؟ گفتند: «بلی یا رسول الله» فرمود: آن سوره اصحاب کهف است، هر که آن را روز جمعه بخواند … حق‌تعالی او را بیامرزد و نوری به او دهد که تا به آسمان رسد و او را از شر دجال نگهدارد و هر که آن را بخواند بهشت رود و هر که آخر آن را حفظ کند روز قیامت بر سر او نوری درخشان باشد.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَىٰ عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجًا ۜ ﴿١﴾
همه ستایش ها ویژه خداست که این کتاب را بر بنده اش نازل کرد و برای آن هیچ گونه انحراف و کژی قرار نداد.
[کتابی] است درست و استوار [و برپادارنده مصالح حیات انسان] تا از سوی خود [ستمکاران را] به عذابی سخت بیم دهد، و مؤمنانی را که کارهای شایسته انجام می دهند، مژده دهد که برای آنان پاداشی نیکوست.
که در آن پاداش نیکو، جاودانه ماندگارند.
دیدگاهتان را بنویسید